VERGİ İNCELEMESİ NEDİR?

Vergi Usul Kanununda vergi incelemesi tanımı yapılmamıştır. Kanunun 134 üncü maddesinde vergi incelemesinin amacının, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak tespit etmek ve sağlamak olduğu belirtilmiştir.

Vergi İncelemesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde vergi incelemesi tanımı yapılmıştır.  Yönetmeliğe göre vergi incelemesi;  İnceleme yapmaya yetkili olanlar tarafından, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla yapılan faaliyet olarak tanımlanmıştır.

VERGİ İNCELEMESİNDE MÜKELLEF HAKLARI NEDEN ÖNEMLİ?

Mükellef hakları Heper ve Dönmez (1) tarafından mükellef hakları tanımı şu şekilde yapılmaktadır. Mükellef hakları: vergi mükellefinin vergi ile ilgili muamelelerde kendini korumak amacıyla ortaya koyabileceği iddialar, talepler ve durumlar ile vergi mükelleflerine olumlu ya da olumsuz bir talepte bulunma yetkisi veren ve ihlal edildiğinde hukuki korunma sağlayan haklardır.

Mükellef haklarının en önem kazandığı aşamalardan birisi vergi incelemesidir. Vergi İncelemesi sonucunda eleştiriyi gerektirir herhangi bir hususa rastlanmadığı durumda dahi vergi incelemesi, işletmenin itibarı açısından etkiler doğurabildiği gibi önemli bir maliyet unsurudur da. İncelemeye alınan mükellefin profesyonel yardım ihtiyacı maliyet yükler. İnceleme elemanının istediği bilgi ve belgelerin sunulması çeşitli maliyetler demektir. Zaman ve emek harcanır. İncelemeye başlama tutanağı, bilgi belge sunumu, inceleme tutanaklarının imzalanması; tarhiyat önerisi söz konusu ise uzlaşma süreci, dava aşamaları yıpratıcı ve maliyetli süreçlerdir. (2) Bu nedenle bu aşamadaki hakların ayrı bir önemi vardır.

VERGİ İNCELEMESİ SÜRECİNDE MÜKELLEF HAKLARI NELERDİR?

Vergi İncelemesi Sırasındaki Mükellef Hakları (3):

1. Vergi İnceleme Elemanının Kimliğini Görme Hakkı
2. İnceleme Konusunu ve Kapsamını Öğrenme Hakkı
3. İncelemenin Mükellefin İşyerinde Yapılmasını İsteme Hakkı
4. Zorunlu Sebepler Nedeniyle İncelemenin Dairede Yapılmasını İsteme Hakkı
5. Defter ve Belgelerini İbraz Etmek İçin Ek Süre İsteme Hakkı
6. Vergi İnceleme Raporlarının Mevzuata Uygun Olmasını İsteme Hakkı
7. İşyerinde Yapılan İncelemelerde Resmi Mesai Saatleri Dışında İnceleme Yapılmamasını İsteme Hakkı
8. İncelemenin İşyerinin Faaliyetini Engellememesini İsteme Hakkı
9. İncelemenin Her Safhasında Bilgi Alabilme Hakkı
10. İhtiyati Haciz Sebebine İtiraz Edebilme Hakkı
11. Fiili Envanterin Yapılmasının Gerektirdiği Giderlerin Kendisine Ödenmesini İsteme Hakkı
12. El Konulmuş Defter ve Vesikalardan Faydalanma Hakkı
13. Arama Kararının Gösterilmesini İsteme Hakkı
14. Hakkında Yapılan İhbarın Doğru Çıkmaması Sonucunda Muhbirin Adını İsteme Hakkı
15. Süresi Gelen Beyannamelerini Verebilmek İçin Muhafaza Altındaki Defter ve Belgelerini İsteme Hakkı
16. İnceleme Sırasında Müşavir ve/veya Avukat Bulundurma Hakkı
17. İncelemenin Kanunda Belirtilen Sürelerde Bitirilmesini İsteme Hakkı
18. Vergi İnceleme Tutanaklarına İtiraz ve Görüşlerinin Yazılmasını İsteme Hakkı
19. Kayıtların İşlenmesi İçin Ek Süre İsteme Hakkı
20. Kayıtlarını Yeniden Tasdik Ettireceği Bir Deftere veya İade Edilen Defterine İşleme Hakkı
21. Vergi İncelemesinin Bittiğine İlişkin Resmi Bir Yazıyı İsteme Hakkı
22. Vergi Mahremiyetine Uyulmasını İsteme Hakkı

Mevlüt DİLAVER, SMMM

10.11.2017

Kaynaklar:

(1) Fethi Heper ve Recai Dönmez, Vergi Hukuku, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2003, s. 126.

(2) Hasan Aykın, “Vergi İncelemesine Neden Alınırsınız?” https://vergidosyasi.com/2017/01/21/vergi-incelemesine-neden-alinirsiniz/ 

(3) http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/mukellefinhakveodevleri2014.pdf

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve yazının vergidanismanlik.net sitesindeki aktif linkine yer verilerek alıntı yapılabilir. AYNEN YAYIMLANAMAZ.